काठमाडौँ । आज भाद्र शुक्ल पञ्चमी । ऋषिपञ्चमी पर्व । नेपाली नारीले अरुन्धतीसहित सप्तऋषिको पूजा आराधना गरी मनाउँदैछन् ।
हिन्दू संस्कारअनुसार महिलाहरूका लागि हरितालिका तीजसँग ऋषिपञ्चमीको महत्व जोडिएको छ ।
हरितालिका तीजको भोलिपल्ट गणेश चतुर्थी पर्व पर्दछ । गणेश चतुर्थी पर्वका दिन गणेशको विशेष पूजा–अर्चना गरिन्छ । गणेश चतुर्थी पर्वको छुट्टै महत्व र पहिचान रहेको छ । यसको लगत्तै ऋषिपञ्चमी पर्वको आगमन हुन्छ ।
पौराणिक कथनअनुसार नारीहरू रजस्वला हुँदा जानेर वा नजानीकनै गरिएका जति पनि पापहरू छन् त्यसबाट मुक्ति पाउनका लागि ऋषिपञ्चमी व्रत गर्ने गरिन्छ ।
पञ्चमीको दिन बिहान विवाहित तथा अविवाहित सबै नारीहरुले आफ्नो नित्य शौचक्रियापश्चात् ३६० टुक्रा आँख्ला भएका दतिवन नामका वनस्पतिको प्रार्थना गरी उक्त डाँठको ब्रस बनाएर दाँत माझ्ने गर्दछन् ।
तत्पश्चात् अमलाको रुखको फेदको माटो, तुलसीको फेदको माटो, पारिजातको फेदको माटो, गाईको गोबर, हलोको माटो, दतिवनको पात र कुशसहित नुहाउने गर्दछन् । त्यसपछि अरुन्धतीसहित सप्तऋषिहरुको पूजा गर्ने प्रचलन छ । सप्तऋषिहरुमा कश्यप, अत्रि, भारद्वाज, विश्वामित्र, गौतम, जमदग्नि र वशिष्ठ नामका सप्तऋषिहरु पर्दछन् । ती ऋषिहरूको पूजा–अर्चना गर्नाले रजश्वला भएको अवस्थामा ज्ञात वा अज्ञात कारणले हुन गएको छुवाछूतको दोष मेटिन्छ भन्ने शास्त्रीय मान्यता रहेको छ । पञ्चमीका दिन सप्तऋषिहरुको मन्दिरमा गएर वा घरमै पनि कुशको प्रतिमूर्ति बनाई पुरोहित राखेर पूजा गर्ने प्रचलन छ ।
ऋषिहरूको पूजा गर्दा विवाहित महिलाहरूले अटल सौभाग्यका लागि सौभाग्यसूचक चुरा, धागो, सिन्दूर, पोते पनि चढाउँछन् । कश्यप, अत्रि, भारद्वाज, विश्वामित्र, गौतम, जमदग्नि र वशिष्ठ तथा पतिव्रता अरुन्धतीको पूजा गर्नाले महिलाको रजोदोषलगायत अन्य सबै दोष नाश भई यस लोकमा समृद्धि प्राप्त हुने र परलोकमा मुक्ति मिल्ने विश्वास रहेको छ ।
पूजाआजा गरिसकेपछि महिलाहरुले जन्मघर छोडेर कर्मघरमा रहँदा–बस्दा भोग्नुपरेका तीता–मीठा वेदनालाई लयात्मक ढंगले गीतको माध्यमबाट अभिव्यक्त गर्ने र नाचगान गर्ने गरिन्छ । यससँगै तीजको व्रत पूर्ण हुन्छ भन्ने धार्मिक मान्यता छ ।
सम्बन्धित खबर
देश चलाउन सहकारी ठगेजस्तो हुँदैनः प्रधानमन्त्री
आफूविरूद्ध समाचार लेख्ने पत्रकारलाई कारबाही गर्न मेयर हर्कले लेखे गृहमन्त्रीलाई पत्र
रविलाई पोखरा लैजाँदा प्रहरीले मापसे गरेको थिएन: प्रहरी
प्रधानमन्त्री केपी ओलीले गरे दमक भ्यू टावरको उद्घाटन
दुर्गा प्रसाईंलाई थप ३ दिन हिरासतमा राख्न अदालतको अनुमति
एक करोड भन्दा धेरैको सुन, चाँदी र नगदसहित ३ जना पक्राउ
यो पनि पढौँ
पोखराले निकाल्यो एनपिएलकै ठूलो जित, लुम्बिनी लायन्स १० विकेटले पराजित
प्रतिभामा किताबरहित शुक्रवार
सूर्यदर्शन सहकारीको रकम अपचलनमा आरोपित पोखराका गुरुङ पक्राउ
घट्यो सुनको मूल्य